(Column: Kronkel 24 januari 2020)
Het zal u niet zijn ontgaan: dit jaar is het 75 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd en er een einde kwam aan een verschrikkelijke oorlog. Nee, zelf heb ik die oorlog gelukkig niet meegemaakt, net als de meeste mensen in Nederland die net zo oud, iets ouder of veel jonger zijn dan is. Maar mijn ouders kunnen er nog over vertellen en het is goed om naar hun verhalen en die van hun leeftijdsgenoten te luisteren. Het kan nu nog… Het hele jaar zal deze oorlog worden herdacht en de bevrijding gevierd.
In ons kerkje zagen we vorige week de film ‘Bankier van het verzet’, een indrukwekkend verhaal over mensen, die het mogelijk maakten dat illegale activiteiten konden worden gefinancierd. Het was een film, die me aan het denken zette, want er is veel over die nare periode, wat we niet weten. Ik niet tenminste.
Ik moest weer aan de oorlog denken, toen ik vanmorgen de dranghekken zag staan bij mij om de hoek. O ja, deze week, om precies te zijn op 21 januari, is de herdenking van de ontruiming van het Apeldoornse Bosch, de Joods psychiatrische inrichting, die wij nu kennen als ‘Groot Schuilenburg’ of ’s Heerenloo. Destijds, op 21 januari 1943 werden alle patiënten en veel van hun verzorgers afgevoerd naar concentratiekampen en vrijwel niemand heeft die kampen overleefd.
Bij mij om de hoek staat in het Wilhelminapark een gedenkteken als herinnering aan deze verschrikkelijke gebeurtenis. Het staat enigszins verscholen en pas sinds 1990, dus nog niet eens zo verschrikkelijk lang, en inmiddels is het monument geadopteerd door twee scholen uit de buurt. De kinderen van deze scholen nemen elk jaar deel aan de herdenking, die op het moment dat ik dit schrijft, wordt gehouden. Daarom staan er die dranghekken daar en ik denk dat het goed is dat elk jaar meer mensen komen herdenken wat er destijds, nu 75 jaar geleden is gebeurd.
Herdenken van wat er in die vijf oorlogsjaren gebeurde is nodig om nu, 75 jaar later, onze vrijheid te vieren. Vrijheid is er nooit zomaar. Het is goed om stil te staan bij onschuldige slachtoffers en mensen, die door hun daden, onze vrijheid mogelijk hebben gemaakt.
Marianne Visch – de Bruin