Nieuwjaarsviering en zondag Epifanie,
De eerste zondag in januari is de zondag van Epifanie.
Vandaag wordt in de dienst aandacht geschonken de ‘Ster’.
Thema van de liturgie: ‘Wat was dat voor ster’?
Betekenis(sen), vanuit diverse invalshoeken:
Het Hoogfeest van Epifanie of Openbaring des Heren wordt herdacht tussen 2-8 januari, op de zondag van de eerste week.
Drie belangrijke momenten uit het leven van Jezus worden op Epifanie herdacht:
1. de aanbidding door de wijzen uit het Oosten (Driekoningen, 6 januari)
2. de doop van Jezus in de Jordaan: waar God hem zijn ‘Zoon’ noemde;
de Heilige Geest daalde als een duif op Jezus hoofd, en
3. Jezus als gast op een bruiloft (te Kana) waar Hij water in wijn veranderde.
Ster van Bethlehem:
Er zijn diverse verklaringen die volgens de Bijbel de wijzen uit het oosten naar de stal in Bethlehem leidde.
1. Symbolisch-cultureel: symbool van kosmische orde vanwege hun baan om de poolster en als zinnebeeld van het niet altijd herkenbare ‘licht van boven’.
Een ster is een samenstand van heldere planeten.
2. Mythologisch: sterren worden opgevat als in de hemel opgenomen gestorvenen.
3. Joodse kosmologie: iedere ster wordt door een engel behoed, terwijl sterrenbeelden harmonisch samenwerkende groepen van hemelse geesten waren.
4. Christelijke uitleg (b.v. via Iconen): voorstelling van sterren duidden op het hemels gebeuren:
in de oud- Egyptische grafkamers waren de plafonds al met sterren versierd.
– Maria de moeder Gods, werd vaak niet alleen staand op maansikkels afgebeeld, maar ook omgeven met ‘heiligenschijn’ in de vorm van een sterrenkroon (Maria ‘Sterre der Zee’).
– De menigte van sterren gold in de christelijke traditie als symbool van de ontelbare nakomelingen van Abraham.
– De ster in Bijbelse verhalen: alleen in het Nieuwe Testament, het boek Mattheüs (Matth. 2):
‘…een aantal wijzen uit het oosten volgen de ster om het huis (niet de stal..’!) van Jozef en Maria in Bethlehem te vinden.
Bijzondere informatie: afgelopen 21 dec. stonden Jupiter en Saturnus op de kleinste afstand ten opzichte van elkaar.
De afgelopen 400 jr. zou het niet zijn voorgekomen dat deze sterren zó dicht bij elkaar hebben gestaan.
Zo’n korte afstand moet zich vlgs astronomen ook hebben voorgedaan toen rond het begin van onze jaartelling vlgs. Bijbelse verhalen de drie wijzen uit het oosten de ‘Ster van Bethlehem’ zagen die hen verwees naar de ‘stal’ van Bethlehem.
Een Ster in Bethlehem:
(in ‘Bloemen geven zin’; symbolische bloemsierkunst voor liturgie en bezinning):
‘Een ster wijst de weg
naar levend brood.
Wonderlijk mooi
hoe de Eeuwige verschijnt:
in een kind
stralen licht’.
Schikking voor de viering van de eerste zondag van nieuwjaar 2020 in ’t Kerkje van de VGV te Vaassen:
In de vier flessen van de symbolische schikking voor Advent en Kerstmis zijn witte bloemen geplaatst:
Tulpen, Tulipa, betekenis van de witte tulp: het gaan in gebed;
Lelieachtigen, Lilium, betekenis: zuiverheid;
de bloemvorm in de schikking wordt ook wel ‘de Keizerskroon’ genoemd;
Bekend en ook toegepast in deze periode van het liturgisch jaar is:
de witte Madonnalelie of Lilium candidum, betekenis: ‘de aankondiging van Maria’.
Riek Jaarsma en Leni Wittekoek